MIAŻDZYCA– to choroba tętnic, prowadząca do zwężenia ich światła. Przyczyną
zwężenia jest blaszka miażdżycowa, zbudowana głównie z cholesterolu, która
wyrasta ze ściany tętnicy, doprowadzając do zmniejszenia przepływu krwi
(niedokrwienia), skutkującego niedotlenieniem narządów.
1. Należy regularnie spożywać 5 posiłków dziennie w równomiernych odstępach
czasowych ( 3-4 godziny). Porcje powinny być mniejsze, a ilość spożywanych
posiłków większa. . Ostatni posiłek przed snem powinien być spożywany 2-3
godziny przed snem.
2. Dieta powinna być urozmaicona i zawierać produkty z wszystkich grup ( produkty
zbożowe, owoce i warzywa, produkty nabiałowe, mięso, ryby, jaja i oleje roślinne).
Z diety należy wykluczać / ograniczać produkty wywołujące nieprzyjemne
dolegliwości, t.j.: zaparcia, biegunki, gazy.
3. Posiłki należy zjadać o stałych porach i zrezygnować z podjadania między nimi.
4. Zaleca się spożycie produktów zbożowych z grubego przemiału.
Kasze powinny być częściej włączane do menu, w szczególności gryczana, a
także brązowy ryż. Makarony jasne powinny zostać zamienione na ciemne, ze
względu na zawartość węglowodanów złożonych, błonnika pokarmowego,
witamin i minerałów.
5. Wskazana ilość płynów to 2 litry. Powinny to być przede wszystkim: woda
mineralna niegazowana, soki owocowo – warzywne świeżo wyciskane, bez
dodatku cukru.
6. Dzienne podaż soli nie powinno być większe niż 5g. Dlatego należy zwrócić
szczególną uwagę na spożycie takich produktów jak: wędliny, konserwy mięsne i
rybne, kiszone przetwory warzywne, które mogą zawierają duże ilości dodanej
soli.
7. Najbardziej korzystny nabiał to: mleko 2 %, twaróg, jogurty naturalne, kefiry gdyż
stanowią dobre źródło pełnowartościowego białka i wapnia.
8. Zwiększyć należy spożycie warzyw i owoców (700 g). Z przewagą warzyw, z racji
na to, że owoce zawierają duże ilości cukrów prostych.
9. Mięso, które jest zalecane w diecie chudy drób (kurczak, indyk), cielęcina, królik,
Ograniczeniu podlega natomiast spożycie czerwonego mięsa: wieprzowina,
wołowina ( 1 raz w tygodniu).
10. Ryby powinny być spożywane 2 – 3 razy w tygodniu najlepiej tłuste ryby morskie:
śledź, makrela, łosoś. W przypadku mniejszego spożycia należy zastosować
suplementację kwasami omega 3.
11. Jajka są bardzo dobrym źródłem białka dla organizmy, dlatego powinny znaleźć
się w jadłospisie w rozsądnych ilościach.
12. Zachęca się również do uwzględnienia w diecie białka roślinnego, którego
źródłem są rośliny strączkowe.
13. Ważnym elementem postępowania dietetycznego jest ograniczenie spożycia
tłuszczów, a w szczególności nasyconych kwasów tłuszczowych (NKT)
i cholesterolu(do 300mg/dobę), poprzez wyeliminowanie/znaczne ograniczenie
produktów będących ich źródłem.
PRODUKTY BOGATE W NKT I CHOLESTEROL: smalec, słoninę, boczek, tłuste
sery, mięsa, wędliny, tłusty drób, podroby, pełne mleko, tłuste przetwory mleczne-
śmietanę, masło, żółtko jaja kurzego.
14. Tłuszcze, które warto wykorzystać w diecie to oleje roślinne: rzepakowy, lniany
oraz oliwa z oliwek będące źródłem jedno- i wielo- nienasyconych kwasów
tłuszczowych, korzystnie wpływających na profil lipidowy organizmu.
15. W diecie należy uwzględnić substancje o działaniu przeciwmiażdżycowym,
antyagregacyjnym: warzywa i owoce bogate w wit. C i beta-karoten(pomidory,
czarne porzeczki, borówki, grejfruty), cebula czosnek, buraki, selery, suche
nasiona r. strączkowych, jabłka, owoce jagodowe, morele, pigwy, karczochy,
winogrona czerwone, czarna i zielona herbata, brukselka, kalafior, brokuł.
16. Dodatki preferowane do pieczywa to pasty z kurczaka / indyka i warzyw, domowe
wędliny, warzywa, wysokogatunkowe margaryny miękkie, niewielkie ilości masła.
17. Z diety należy wyeliminować przetworzone przyprawy typu Maggi, Kucharek i
kostki rosołowe, z uwagi na zawartość konserwantów i glutaminianu sodu.
18. Zalecane przyprawy ziołowe: majeranek, koperek, bazylia, oregano, lubczyk,
pietruszka natka, pieprz, które nadają potrawą walorów smakowych oraz
naturalnie usprawniają pracę metabolizmu.
19. Spożywanie słodyczy powinno być ograniczone do minimum, bądź całkowicie
wyeliminowane. Dopuszcza się spożywanie gorzkiej czekolady z wysoką
zawartością kakao. Niezdrowe słodycze, desery bogate w tłuszcze nasycone,
izomery trans i cukry proste, można je zastąpić świeżymi owocami lub orzechami.
20. W ciągu dnia należy wprowadzić aktywność fizyczną dostosowaną do
indywidualnych możliwości (min. 30 minut, 5 razy w tygodniu).
Dieta powinna być łatwo strawna, dlatego zalecane jest stosowanie określonych technik kulinarnych.
- Istotne jest aby potrawy były świeżo przyrządzone, nie przechowywane w
lodówce, bowiem zmniejsza to możliwość zakażenia bakteryjnego posiłków. - Potrawy sporządza się metodą gotowania w wodzie, na parze, w naczyniach
bez wody. Można stosować duszenie , obsmażając produkty bez tłuszczu na
patelniach do smażenia beztłuszczowego, oraz pieczenia w folii
przeźroczystej, w pergaminie w naczyniach ceramicznych, na ruszcie, w
piekarniku lub opiekaczu elektrycznym. - Dozwolone jest podgrzewanie i rozmrażanie przy użyciu mikrofalówki.
- Smażenie i pieczenie na tłuszczu powinno być całkowicie wykluczone.
Potrawa nasiąknięta tłuszczem jest trudno strawna i znacznie bardziej
kaloryczna. - Dozwolony tłuszcz to: oleje słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, rzepakowy
bezerukowy, oliwa z oliwek, miękkie margaryny i słodka śmietanka.
Tłuszcze zaleca się podawać do gotowych potraw na surowo. - Zupy i sosy zagęszcza się zawiesiną z mąki i mleka. Do zaprawiania zup,
sosów i warzyw nie stosuje się zasmażek. - Warzywa podaje się z wody, w postaci surówek z olejem lub soków.
- Posiłki powinny być doprawione łagodnymi przyprawami dozwolonymi
w diecie, atrakcyjnie zestawione – aby pobudzały upośledzone łaknienie.
Źródło:
Mirosław Jarosz, Praktyczny Podręcznik Dietetyki, Wydawnictwo Instytutu Żywności
i Żywienia, Warszawa 2010
Helena Ciborowska, Anna Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego
człowieka, Warszawa 2010