Dieta łatwo strawna (lekkostrawna) – zastosowanie i zalety

Zastosowanie i cel diety:

Dieta łatwo strawna wskazana jest:

• w stanach zapalnych błony śluzowej żołądka i jelit,
• w nadmiernej podudliwości jelita grubego,
• w nowotworach przewodu pokarmowego,
• w wyrównanych chorobach nerek i dróg moczowych,
• w chorobach infekcyjnych przebiegających z gorączką,
• w zapalnych chorobach płuc i opłucnej o przebiegu ostrym,
• w przewlekłych chorobach układu oddechowego przebiegających z rozedmą,
• w zburzeniach krążenia płucnego ( zawał ),
• w okresach rekonwalescencji po zabiegach chirurgicznych,
• dla chorych leżących, i których dochodzi do zaburzenia pracy przewodu pokarmowego,
• dla osób w wieku podeszłym.

Celem diety jest dostarczenie choremu wszystkich niezbędnych składników pokarmowych oraz ograniczenie produktów i potraw ciężko strawnych.

 

Charakterystyka diety :

Dieta ta jest modyfikacją żywienia racjonalnego ludzi zdrowych. Ma szerokie zastosowanie w zakładach leczniczych. Powinna pokryć zapotrzebowanie energetyczne i dostarczyć takiej samej ilości składników pokarmowych, jak dieta podstawowa.

Różnica między żywieniem osób zdrowych a wymagających diety polega tylko na doborze produktów , które czynią potrawę łatwo przyswajalną. Podstawą tej diety jest ograniczenie, a nawet wykluczenie produktów i potraw tłustych, smażonych, pieczonych w tradycyjny sposób, długo zalegających w żołądku, wzdymających, ostro przyprawionych.

W diecie łatwo strawnej należy ograniczyć podaż błonnika pokarmowego, ale pewna ilość tego składnika jest potrzebna, gdyż wchłania on wodę, rozluźnia masy kałowe i wpływa na ich wydalanie.

Skorzystaj z pomocy profesjonalnego dietetyka.

Błonnik pokarmowy można zredukować lub uczynić go mniej drażniącym przez:

• dobór delikatnych warzyw i dojrzałych owoców,
• obieranie,
• gotowanie,
• przecieranie przez sito i miksowanie produktów,
• podawanie przecierów i soków,
• stosowanie oczyszczonych produktów zbożowych.

Z pieczywa pełnoziarnistego w diecie tej można stosować jedynie chleb pszenny – graham. Wyjątek stanowią stany pooperacyjne i zapalenie żołądka oraz jelit, w których pieczywo razowe będzie całkowicie z diety wyeliminowane. Posiłki należy spożywać 4 – 5 razy w ciągu dnia, regularnie w określonych godzinach i niewielkich objętościach.

Ostatni posiłek zaleca się najpóźniej 2 godziny przed snem.

 

 

Modyfikacja diety:

Dieta w zależności od masy pacjenta oraz choroby , w jakiej będzie stosowana, może ulec modyfikacji pod względem zawartości energii, składników pokarmowych albo produktów spożywczych. Na przykład – w chorobach przebiegających z gorączka i dla pacjentów wyniszczonych wartość energetyczna powinna ulec zwiększeniu nawet do 50 % w porównaniu z wartością kaloryczną żywienia podstawowego, natomiast pacjentom otyłym liczbę kalorii w diecie należy zmniejszyć.

W diecie stosowanej przy niedokwaśnym nieżycie żołądka ogranicza się płyny, aby nadmiernie nie rozcieńczać kwasu solnego i enzymów trawiennych, a także potrawy i pokarmy z większą ilością tłuszczu i cukru.

W stanach zapalnych jelit i towarzyszącej biegunce dieta powinna zawierać więcej białka a mniej błonnika pokarmowego, tłuszczu i węglowodanów w postaci cukru, miodu i dżemów. Produkty te wzmagają fermentację i nasilają biegunki.

Przy nietolerancji cukru mlecznego należy mleko zastąpić jego przetworami ( serem twarogowym, jogurtem, kefirem ) w produktach tych jest znacznie mniej laktozy.

W razie wystąpienia biegunki dietę modyfikuje się uwzględniając napoje i potrawy zapierające, takie jak mocna herbata bez cukru, napar z suszonych jagód, czerwone wytrawne wino, kakao na wodzie ,  napar z rumianku, mięty, tarte jabłko, kisiele, żelatyna, marchew gotowana, suchary.

 

Uwagi technologiczne:

Ważne jest aby potrawy były świeżo przyrządzone, nie przechowywane w lodówce- zmniejsza to możliwość zakażenia bakteryjnego posiłków.

Potrawy sporządza się metodą gotowania w wodzie, na parze, w naczyniach bez wody. Można stosować duszenie , obsmażając produkty bez tłuszczu na patelniach do smażenia beztłuszczowego, oraz pieczenia w folii przeźroczystej w pergaminie w naczyniach ceramicznych, na ruszcie, w piekarniku lub opiekaczu elektrycznym.

Smażenie i pieczenie na tłuszczu jest całkowicie wykluczone. Potrawa nasiąknięta tłuszczem jest trudno strawna. Można jedynie smażyć jaja na parze, używając masła lub oleju.

Dozwolony tłuszcz to:

oleje słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, rzepakowy bezerukowy, oliwa z oliwek, masło, miękkie margaryny i słodka śmietanka. Tłuszcze zaleca się podawać do gotowych potraw na surowo.

Zupy i sosy zagęszcza się zawiesiną z mąki i mleka lub mąki i śmietanki. Do zaprawiania zup, sosów i warzyw nie stosuje się zasmażek. Warzywa podaje się z wody.

Posiłki powinny być doprawione łagodnymi przyprawami dozwolonymi w diecie, atrakcyjnie zestawione – aby pobudzały upośledzone łaknienie.

Dieta lekkostrawna – co jeść?

Produkty i potrawy zalecane i przeciwwskazane:

 

Produkty i potrawy	Zalecane	Zalecane w umiarkowanych ilościach	Przeciwwskazane
NAPOJE	Mleko z zawartością 2 % tłuszczu i mniej, kawa zbożowa z mlekiem, herbata z mlekiem, słaba herbata , herbata owocowa, ziołowa, soki owocowe, warzywne, napoje mleczno- owocowe, mleczno – warzywne, wody niegazowane , jogurt niskotłuszczowy, kefir, maślanka, serwatka.	Słaba kawa naturalna z mlekiem, jogurt pełnotłusty,mleko pełnotłuste.	Alkoholowe, mocne kakao, płynna czekolada, mocna kawa, mocna herbata, wody gazowane, pepsi, coca-cola.
PIECZYWO	Chleb pszenny, bułki, biszkopt.	Graham pszenny, pieczywo cukiernicze, drożdżowe, chrupki pszenne, pieczywo pszenne razowe z dodatkiem słonecznika i soi.	Chleb żytni świeży, chleb razowy, pieczywo chrupkie żytnie, pieczywo z otrębami.
DODATKI DO PIECZYWA	Masło, chudy twaróg, serek homogenizowany, mięso gotowane, chude wędliny, szynka, polędwica z drobiu.	Margaryna, tłusty twaróg, ser żółty z mniejszą ilością tłuszczu, jaja, parówki cielęce, ryby wędzone.	Tłuste wędliny, konserwy, salceson, kaszanka, pasztetowa, smalec, tłuste sery żółte, topione itp.,ser „Feta” ser typu „Fromage”.
ZUPY I SOSY GORĄCE	Rosół jarski, jarzynowa, ziemniaczana, owocowa, krupnik, podprawiane zawiesiną z mąki i mleka, mleczne, sosy łagodne koperkowy, cytrynowy, pomidorowy, potrawkowy, owocowe ze słodką śmietanką.	Chudy rosół z cielęciny, kalafiorowa, z ogórków kwaszonych, pieczarkowa, zaprawiane mąką i śmietaną, zaciągane żółtkiem.	Tłuste, zawiesiste, na wywarach mięsnych, kostnych, grzybowych, zasmażane, zaprawiane śmietaną, pikantne, z warzyw kapustnych, strączkowych, mocne rosoły, buliony. Sosy: cebulowy, grzybowy.
DODATKI DO ZUP	Bułka, grzanki, kasza manna, jęczmienna, ryż, ziemniaki, lane ciasto, makaron nitki, kluski biszkoptowe.	Kluski francuskie, groszek ptysiowy.	Kluski kładzione, grube makarony, łazanki, nasiona roślin strączkowych, jaja gotowane na twardo.
MIĘSO, DRÓB, RYBY	Chuda cielęcina, młoda wołowina, królik, kurczak, indyk, chude ryby: dorsz, młody karp, pstrąg strumieniowy, sola, morszczuk, karmazyn, sandacz, flądra, lin, okoń, szczupak, mintaj. potrawy gotowane, pulpety, budynie, potrawki.	Wołowina, dziczyzna, chuda wieprzowina, kura, ryby morskie : makrela, śledź, sardynka, ryby słodkowodne : leszcz, potrawy duszone bez obsmażania na tłuszczu, pieczone w folii lub pergaminie.	Tłuste gatunki, wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, tłuste ryby: węgorz, tłusty karp, łosoś, sum, potrawy smażone z mięsa, drobiu i ryb, marynowane, wędzone.
POTRAWY PÓŁMIĘSNE I BEZMIĘSNE	Budynie z kasz, warzyw, makaronu, mięsa, risotto, leniwe pierogi, kluski biszkoptowe.	Zapiekanki z kasz, warzyw i mięsa, kluski francuskie, makaron z mięsem, kluski ziemniaczane.	Wszystkie potrawy smażone na tłuszczu ( np. placki ziemniaczane, kotlety, krokiety) , bigos, fasolka po bretońsku.
TŁUSZCZE	Dodawane na surowo: olej sojowy, słonecznikowy, rzepakowy, oliwa z oliwek, masło.	Margaryny miękkie z wymienionych obok olejów, śmietanka.	Smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde ( w kostce).
WARZYWA	Młode: marchew, dynia, kabaczki, pietruszka, patisony. Seler, pomidory bez skórki, potrawy gotowane z wody, podprawiane zawiesinami , oprószane, surowe soki.	Szpinak, rabarbar, kalafior, brokuł, fasolka szparagowa, groszek zielony, sałata zielona, drobno starta surówka z marchwi, selera itd.	Warzywa kapustne, cebula, czosnek, pory, suche nasiona roślin strączkowych, ogórki, brukiew, rzodkiewka, rzepa, kalarepa w postaci grubo startych surówek, sałata z majonezem, warzywa marynowane, solone.
ZIEMNIAKI	Gotowane , pieczone.		Smażone z tłuszczem, frytki, krążki.
OWOCE	Dojrzałe soczyste: jagodowe i winogrona bez pestek w postaci przecierów, cytrusowe, brzoskwinie, morele, banany, jabłka.	Wiśnie, śliwki, śliwki suszone – namoczone przetarte- przy zaparciach,  kiwi , melon.	Gruszki, daktyle, czereśnie, kawon, owoce marynowane.
DESERY	Kisiele, budynie, galaretki owocowe, mleczne, kompoty, musy, bezy, suflety, soki owocowe, przeciery owocowe.	Kremy i ciasta z małą ilością tłuszczu i jaj.	Tuste ciasta, torty, desery z używkami, czekolada, batony, lody, chałwa, słodycze zawierające kakao , orzechy.
PRZYPRAWY	Kwasek cytrynowy, sok z cytryny, cukier, pietruszka, zielony koper, majeranek, rzeżucha, melisa.	Ocet winny, sól pieprz ziołowy, papryka słodka, przyprawa typu „jarzynka”, estragon, bazylia, tymianek, kminek.	Ostre: ocet, pieprz, papryka, chili, curry, musztarda, ziele angielskie, liść laurowy, gałka muszkatołowa, gorczyca.