Czy kiedykolwiek próbowałeś zmienić swoje nawyki żywieniowe by zrzucić kilka kilogramów? A może ktoś z Twoich bliskich ma za sobą takie próby? Jak przyjęli to bliscy? Otrzymałaś/otrzymałeś od nich wsparcie?
Otyłość jest chorobą, która może nieść za sobą szereg inn
ych, poważnych konsekwencji. Jednak walka z nią jest długa, trudna i wymagająca olbrzymiej dyscypliny, samozaparcia, chęci i przede wszystkim… wsparcia. Większość podejmujących próbę walki z nadmiernymi kilogramami poddaje się szybko, gdy rodzina i bliscy nie pomagają im przejść przez ten proces, albo co gorsza, utrudniają to rzucając demotywujące hasła. “Po co Ci to?” “Daj spokój”, “Znów jesz te swoje papki?”, “Ale chociaż spróbuj”, “Wymyślasz”.
Bardzo często przyczyny otyłości związane są z emocjami, sytuacjami stresującymi w okresie dzieciństwa, czy w czasie dojrzewania. Nieprawidłowe relacje z rodzicami, rówieśnikami, mogły powodować napięcie, które było rozładowywane przez jedzenie. Takie zachowanie skutkowało tyciem, a z kolei otyłość przynosiła poczucie niedopasowania do społeczeństwa i jego wymagań. Ponad 90% osób otyłych przyznaje, że spotkało ich złe traktowanie ze strony innych ludzi z uwagi na swój wygląd. Ludzie widząc osobę otyłą przypisują jej złe cechy. Uważają ją za nieporadną i leniwą.
Skoro potrzeba akceptacji czy przynależności była zachwiana, to znalezienie zaspokojenia innych potrzeb przynosiło ukojenie. Jeśli osoba otyła nie ma wsparcia wśród najbliższych, czuje się opuszczona, niezrozumiana i samotna. Towarzyszące uczucie niepokoju rekompensowane jest podjadaniem, nawet jeśli to pogłębia tylko problem i zwiększa kompleksy spowodowane nadwagą.
Gdy osoba otyła dostrzeże problem i podejmie odpowiednie kroki, odniesie sukces. Jednakże bez pomocy osób najbliższych będzie to bardzo trudne. Wsparcie powinno polegać na okazaniu realnej pomocy, akceptacji, a nie na udzielaniu dobrych rad. Jak się okazuje “dobre rady”, rzadko kiedy są pomocne, a często wywołują frustrację, irytację. Rodzina zamiast mówić “nie jedz tego, miałaś się odchudzać”, powinna powiedzieć: “Wiem, że Ci ciężko, ale może razem ugotujemy coś zdrowego?”.
Gdy podczas odchudzania osoba otyła zderzy się z negatywnymi komentarzami wśród bliskich jej osób, szybko porzuci walkę z nadmiernymi kilogramami. To powoduje pojawienie się uczucia porażki, bezradności. Pojawiają się myśli: “Znowu mi się nie udało”, “Nie potrafię tego zrobić”, “Jestem beznadziejna/beznadziejny”, “Już zawsze będę gruba/gruby”. To wpędza je w jeszcze większe kompleksy, powoduje brak wiary we własną skuteczność, obniża samoocenę.
Największego wsparcia w procesie odchudzania potrzebują dzieci. To u nich najczęściej pojawia się opór, niezrozumienie. Bardzo często nie zdają sobie sprawy jakie konsekwencje niesie ze sobą otyłość. Nie rozumieją, dlaczego mama i tato chcą, żeby schudli. W końcu przyzwyczajeni byli latami do pewnego stylu odżywiania. Nawyki, dają poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji. Wszelkiego rodzaju zmiany, wywołują lęk, niepewność. Odmawianie dziecku słodyczy, ulubionych posiłków jest dla nich bolesne i okrutne, szczególnie jeśli taka praktyka dotyczy tylko jednego dziecka. Jeśli w wieloosobowej rodzinie, dziecko ma nadwagę lub otyłość, proces odchudzania nie przebiegnie skutecznie, bez wsparcia wszystkich domowników. I nie chodzi tylko o ciepłe, motywujące słowa “dasz radę!”. W procesie zmiany nawyków musi wziąć udział cała rodzina, nawet jeśli wszyscy pozostali mają masę ciała w normie. Tylko takie zachowanie, nie wywoła u dziecka oporu. Jeśli zobaczy, że mama, tato i rodzeństwo postanowli się dobrze odżywiać, przyjmie to za normę i łatwiej będzie mu zaakceptować zmianę. Zamiast kazać dziecku więcej ćwiczyć, lub mniej jeść, może udałoby się z całą rodziną zabrać go na spacer, na basen czy rower. Zamiast nakładać dziecku więcej sałatki i przygotowywać dietetyczne posiłki, może cała rodzina mogłaby zacząć odżywiać się lepiej, by pokazać najmłodszym, że jest ważny dla całej rodziny, a zdrowe posiłki są smaczne i przyniosą korzyści wszystkim.
Jeśli jesteś osobą otyłą, chcesz podjąć walkę o swoje zdrowie, ale nie otrzymujesz wsparcia od rodziny ani przyjaciół, zasięgnij pomocy specjalistów.
Źródła:
Świderska M. Rodzina we wspieraniu najbliższych z otyłością. Pedagogika Rodziny 2/3, 53-59 2012