Kawy nikomu nie trzeba przedstawiać. Ten aromatyczny i ciepły napój budzi niejedną zaspaną parę oczy każdego poranka. Picie popołudniowej kawki to sposób na chwilę wytchnienia i relaks znacznej części społeczeństwa. Dlatego też, umawiając się z przyjaciółmi zapraszamy się “na kawkę” – kawa po prostu dobrze się kojarzy.
Niestety często słyszymy od osób zaczynających odchudzanie na własną rękę, że to właśnie od ograniczenia a nierzadko od eliminacji kawy zaczynają wprowadzanie “zdrowych nawyków”. Czy tego typu praktyki są uzasadnione?
Napar czarnej, naturalnej kawy jest bezkaloryczny. Nie musimy się obawiać dodatkowych kalorii płynących z tego napoju, bo zwyczajnie ich nie ma. Problematyczne stają się jedynie dodatki do kawy. I tutaj należy się zastanowić nad tym, jak nasza kawka wygląda. Ile jest w niej cukru/syropu/miodu, mleka/śmietanki. Może się okazać, że z bezkalorycznej małej czarnej, robimy wysokokaloryczny deser kawowy. Kawa latte (mleko 2%) z dwiema łyżeczkami cukru to ok. 215 kcal, ta śmietanką i cukrem (2 łyżeczki) to ok. 100 kcal. Wartości te trzeba przemnożyć przez ilość wypijanych filiżanek dziennie i oczywiście są różne, w zależności od ilości mleka/śmietanki/cukru. Zwrócić należy uwagę, że kawy wypijane w kawiarniach, barach szybkiej obsługi mogą być słodzone syropami cukrowymi i zabielane tłustymi śmietankami i być prawdziwymi bombami kalorycznymi. Nie trudno także o kawałek ciasta “przy okazji”.
To jak w końcu jest z tą kawą, pić czy nie pić?
Kawa poza chwilą przyjemności dostarcza nam też witamin z grupy B, makro i mikro elementów takich jak: fosfor, wapń, magnez, potas, sód, nikiel, cynk, żelazo, kobalt, miedź i jod. W kawie obecne są również alkaloidy w postaci trygoneliny, teobrominy, polifenole – wolny kwas chlorogenowy, fenolokwasy – kwas kawowy i jego estry z kwasem chinowym oraz hormon serotonina. Okazuje się, że dzięki bogatemu składowi – kawa ma bardzo pozytywny wpływ na zdrowie.
Zawarta w kawie kofeina podwyższa ciśnienie krwi.
Efekt ten jest zależny od tego jak często po nią sięgasz. Osoby pijące kawę regularnie, nie zauważą takiego efektu jak ci, którzy sięgają po nią sporadycznie. Stężenie kofeiny w napoju zależy od temperatury wody i czasu parzenia. Im wyższa temperatura, tym więcej kofeiny w napoju. Zatem większą zawartością kofeiny odznaczają się kawy zaparzane w filiżance niż kawy espresso przyrządzane w ekspresach kawowych. Kofeina rozszerza naczynia mózgowe, zwiększając dopływ krwi do mózgu i działa pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy. Czyli ten aromatyczny napój nie tylko podnosi ciśnienie, ale pobudza, poprawia koncentrację i zwiększa efektywność pracy umysłowej. Jedną z substancji zawartych w kawie jest kwas chlorogenowy, który działanie przeciwlękowo i zmniejsza wrażliwość na ból. Badania naukowe również sugerują, że kawa może zmniejszyć ryzyko zachorowania na Alzhaimera i depresję a także zapobiegać otępieniu.
Kawa działa nie tylko na układ nerwowy, ale także posiada zdolność do zwiększenia wydzielania insuliny oraz wzmocnienia wrażliwości na nią. Regularne picie kawy zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2. Zawiera również polifenole, które są działają przeciwzapalnie i przeciwutleniająco, a także regulują procesy apoptozy (śmierci) komórek nowotworowych, dlatego zmniejsza ryzyko wystąpienia raka piersi czy jelita grubego (również dzięki podwyższeniu perystaltyki jelit i wspomaganiu wydalania kwasów żółciowych).
Właściwości kawy wykorzystywane są również w procesie odchudzania. Ponieważ napar ten działa termogennie – wpływa na szybszą przemianę materii i spalanie większej ilości kalorii. Być może, będąc pobudzonym po filiżance kawy, chętniej udamy się na spacer czy podejmiemy inną aktywność fizyczną co dodatkowo zadziała korzystnie na redukcję tkanki tłuszczowej.
Mimo tak licznych korzyści, jakie daje nam kawa należy przestrzec przed nią kobiety ciężarne. Kofeina przedostaje się przez łożysko i może we krwi płodu osiągać stężenia podobne jak u matki. Takie ilości mogą być niebezpieczne dla maluszka, dlatego przyszłe mamy powinny ograniczyć spożycie tego napoju a najlepiej całkowicie z niego zrezygnować.
Należy również zwrócić uwagę na to, że picie kawy może zmniejszać napięcie dolnego zwieracza przełyku, co nasila objawy choroby refluksowej. Pacjenci z chorobami gastroenterologicznymi jak refluks czy choroba wrzodowa, powinni ograniczyć spożywanie tego trunku.
Jeśli suplementujesz żelazo lub wapń nigdy nie rób tego w towarzystwie kawy.
Dobrze też, nie popijać kawą posiłków bogatych w te składniki, ponieważ ogranicza ona ich wchłanianie.
Kofeina dostarczona w ilości 100–600 mg poprawia funkcjonowanie organizmu, ale powyżej 2 g powoduje bezsenność, drżenie mięśniowe, zaburzenia układu sercowo-naczyniowego, upośledzenie koordynacji ruchowej i przyspieszenie oddechu. Rekomendowana ilość to ok. 3 filiżanek espresso.
Wracając do kwestii odchudzania… Kawa nie tuczy i może nawet wspomagać odchudzanie o ile sięgasz po napar bez dodatków. Jeśli takiej nie lubisz, zabiel ją chudym mlekiem i ogranicz słodzenie. Nie bójmy się kawy, ale cieszmy się przyjemnością jaką powoduje i pijmy ją z głową.
Jeśli zainteresował Cię artykuł i chcesz dowiedzieć się czegoś więcej, zapraszamy na wizytę stacjonarnie lub online.
źródła:
dr. n. med. Sławomir Murawiec. Kawa — długoterminowa inwestycja w nasze zdrowie? Forum Medycyny Rodzinnej, 2019 – journals.viamedica.pl
Baran J., Kubit P., Kawa i jej prozdrowotne właściwości, Herbalism, 2021, 1(7), s. 19–30.
S Surma, M Romańczyk, J Fojcik, M Krzystanek – Psychiatria, 2020 – journals.viamedica.pl
A. Burczak. Rola kawy w zapobieganiu otępieniu. Aktualn Neurol 2019, 19(2), p. 97–102