Dieta dla płodności - blog dietetyczny Dieto-med.pl

Z roku na rok, problem niepłodności dotyka coraz większą liczbę kobiet i mężczyzn na całym świecie. Szacuje się, że w Polsce co 5 para ma trudności z poczęciem dziecka (wg statystyk problem ten jest zależny w 40% od kobiet i mężczyzn, a w 20% przypadków od obojga partnerów).Wyniki badań naukowych pokazują, że określone zachowania żywieniowe
i styl życia mogą znacznie przyczynić się do poprawy płodności. W przypadkach zaburzeń owulacji jest to zmniejszenie problemu nawet o 80%.

Ciąża to szczególny czas dla kobiety, dlatego należy przygotować na nią organizm już w okresie przedkoncepcyjnym. Odpowiednia dieta i styl życia ma znaczny wpływ na stan zdrowia kobiety, przebieg ciąży i porodu, a także na zdrowie dziecka w przyszłości.

Prawidłowe postępowania podczas ciąży

Postępowanie w przypadku obejmuje w pierwszej kolejności zmiany w stylu życia:

Wprowadzenie diety (odpowiednio zbilansowana pod względem białka, tłuszczy, węglowodanów i bogata w witaminy, składniki mineralne, szczególnie: magnez, żelazo, jod, kwas foliowy, kwasy omega-3 i wielonienasycone kwasy tłuszczowe, wit. D).
Utrzymanie/osiągnięcie prawidłowej masy ciała (redukcja w przypadku nadwagi i otyłości).
Zwiększenia aktywności fizycznej (średnio intensywna aktywność fizyczna 30-60 minut dziennie- spacer, jazda na rowerze, nordic walking, 10000 kroków w ciągu dnia).
Eliminacja stresu (unikanie stresujących sytuacji, metody relaksacyjne, pozytywne myślenie).
Zdrowy sen (minimum 7 – 8 godzin dziennie).
Zaprzestanie stosowania używek (palenie tytoniu, alkohol).

Dieta propłodnościowa korzystnie stymuluje płodności zarówno u kobiet jak i u mężczyzn, pomaga we właściwym przygotowaniu do ciąży, zmniejsza ryzyko poronień i pozytywnie wpływa na zdrowie dziecka w przyszłości.

Cele diety dla płodności

Główne cele diety to:

a) dostarczenie witamin, składników mineralnych i antyoksydantów;
b) zabezpieczenie składników potrzebnych do: produkcji i działania hormonów, zachowania regularnych owulacji, wytwarzania komórek jajowych i plemników
oraz prawidłowego rozwoju płodu i zdrowia dziecka;
c) regulacja masy ciała;

Prawidłowe żywienie przy wspomaganiu płodności oznacza zdrowy model żywienia rekomendowany dla całej populacji, ze szczególnym uwzględnieniem niskiego indeksu i ładunku glikemicznego oraz produktów bogatych w witaminy
i składniki mineralne kluczowe w niepłodności.

Prawidłowe żywienie przy wspomaganiu płodności

Regularne spożywanie posiłków pomaga kontrolować apetyt i masę ciała. Wskazane jest spożywanie 5 posiłków dziennie: 3 główne posiłki i 2 mniejsze przekąski. Ostatni posiłek należy zjeść co najmniej 3 godziny przed snem (nie obciąża to przewodu pokarmowego i ułatwia zasypianie). Jednak zalecenia te mogą ulec zmianie w zależności od indywidualnych preferencji.

Dieta powinna uwzględniać jak największą różnorodność, aby dostarczać wszystkich niezbędnych składników odżywczych i zapobiec występowaniu niedoborów. Kaloryczność diety należy dostosować indywidualnie z uwzględnieniem wieku, płci, masy i składu ciała, trybu życia i aktywności fizycznej (najlepiej przy pomocy dietetyka). W przypadku wspomagania płodności szczególną uwagę przywiązuje się do dostarczania odpowiedniej ilości substancji bioaktywnych, składników mineralnych i witamin (kwas foliowy- dodatkowa suplementacja 0,4mg przez min. 6 tygodni przed poczęciem , antocyjany, selen, cynk, jod, magnez, witaminy z gr. B i witamina D, E).

Omega-3, wielonienasycone kwasy tłuszczowe	zapewniają prawidłowy rozwój układu nerwowego i mózgu dziecka	łosoś, śledź, pstrąg tęczowy i źródlany, sardynki, dorsz, krewetki, oleje roślinne- oliwa z oliwek, olej rzepakowy, lniany, awokado, pestki i orzechy, masło orzechowe
Selen (Se)	chronić komórki jajowe i plemniki przed działaniem wolnych rodników tlenowych	mięso, podroby, żółtka jaj, owoce morza, orzechy brazylijskie, nasiona roślin strączkowych, cebula i czosnek, , pełnoziarniste produkty zbożowe, grzyby shiitake
Magnez (Mg)	zapewniają prawidłowy rozwój układu nerwowego i mózgu	produkty zbożowe z grubego przemiału, otręby, kakao, orzechy, nasiona, zielone warzywa i owoce
Cynk (Zn)	wchodzi w skład enzymów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania układu rozrodczego i jest niezbędny do właściwej pracy tarczycy	nasiona roślin strączkowych, grzyby, orzechy, produkty zbożowe z grubego przemiału, otręby, kakao, jaja, chude mięso i ryby, owoce morza, kiełki,
Najlepiej działa w połączeniu z witaminą B₆i E. Duże ilości błonnika, czarna herbata, kawa i suplementacja żelaza hamuje absorpcję.
Żelazo (Fe)	zapobiega niedokrwistości,	cielęcina, wołowina, drób, ryby, wieprzowina, rośliny strączkowe, orzechy, nasiona, suszone owoce,
Witamina C zwiększa przyswajalność Fe, natomiast mocna kawa i herbata działa hamująco, dlatego należy zrezygnować z nich podczas posiłków bogatych w żelazo.
Jod (J)	odpowiada za prawidłowy rozwój płodu i chroni przed poronieniem	mleko i przetwory mleczne, jaja, ryby i owoce morza, szpinak, brokuły, sól jodowana
Witaminy z gr. B	niezbędne do prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych i regeneracji komórek	nasiona roślin strączkowych, produkty zbożowe z grubego przemiału, mięso, ryby, mleko, jaja, wątróbka, orzechy, drożdże, zielone warzywa liściaste
B6- działa jak regulator hormonów, zapewnia niższe ryzyko przedwczesnej utraty dziecka; B12- odpowiada za syntezę nasienia, zmniejsza ryzyko poronień, korzystnie wpływa na endometrium macicy;
kwas foliowy (wit. B₉)	chroni przed wadami cewy nerwowej płodu, warunkują prawidłowy rozwój mózgu	zielone rośliny liściaste- jarmuż, szpinak, zielony groszek, brukselka, kapusta, szparagi, kalafior, marchew, pomarańcze, banany i wątróbka, produkty pełnoziarniste, owoce cytrusowe
Witamina D	pomaga zbudować układ kostny, wpływa na prawidłową mineralizacje kości i prace układu immunologicznego, ważna w produkcji hormonów płciowych,	tłuste ryby morskie, owoce morza, pieczarki, jaja, wątroba wieprzowa, suplementacja
Witamina E	silny przeciwutleniacz, chroni przed uszkodzeniem komórek przez wolne rodniki, poprawia jakość nasienia u mężczyzn	soja, kiełki zbóż, kasza gryczana i jęczmienna, płatki owsiane, migdały, orzechy, pestki, zielone rośliny, fasola, groch
Witamina E w połączeniu z witaminą C zapobiega zaburzeniom owulacji, a wraz z Se i Zn zapewnia prawidłową budowę błony śluzowej macicy.
Antyoksydanty (witaminy- A, C, E, Q10, flawonoidy, )	chronią przed przedwczesnym starzeniem komórek i tkanek, stresem oksydacyjnym, poronieniem, zwiększają produkcję tlenku azotu- rozszerza naczynia krwionośne i wspomaga erekcję	owoce jagodowe, cytrusy, kolorowe warzywa, rośliny strączkowe, orzechy i pestki, gorzka czekolada, zielona herbata, yerba mate

Warzywa i owoce powinny stanowić podstawę diety. Zawierają witaminy i składniki mineralne, a także antyoksydanty, błonnik pokarmowy i wodę. Są niskokaloryczne. Codzienne spożycie odpowiedniej porcji warzyw reguluje pracę przewodu pokarmowego. Warzywa powinny być podawane jako dodatek do każdego posiłku– do kanapek, sałatek, jako składnik zup oraz niezbędny dodatek do drugiego dania. Zaleca się spożywanie świeżych i surowych warzyw, gdyż obróbka termiczna, długie przechowywanie powoduje straty niektórych witamin, np. wit. C. Owoce zawierają naturalne cukry, dlatego warto podawać je zamiast słodyczy lub na deser. Najlepiej wybierać świeże owoce i warzywa sezonowe w różnych kolorach
1 porcja owoców i warzyw to:
Produkty zbożowe są źródłem węglowodanów, białka, witamin z grupy B oraz składników mineralnych – głównie fosforu, wapnia, magnezu, miedzi, selenu, manganu, chromu. Węglowodany stanowią ok. 75% ich składu. Codziennie powinno się spożywać pieczywo i przetwory zbożowe: pieczywo pełnoziarniste, ryż pełnoziarnisty brązowy, makaron razowy i kasze (np. gryczaną, jęczmienną). Należy wybierać produkty pochodzące z pełnego przemiału zbóż.
Mleko oraz produkty mleczne to bardzo ważny składnik codziennej diety. Jest źródłem pełnowartościowego białka oraz łatwo przyswajalnego wapnia, którego odpowiednia ilość w diecie jest niezbędna dla układu kostnego i zębów. Zalecane jest podawanie codziennie 2-3 porcji mleka oraz innych produktów mlecznych, takich jak jogurt, kefir, serek twarogowy, ser żółty wysokiej jakości. Należy wybierać produkty o naturalnym smaku (zamiast „smakowych” – owocowych, waniliowych).
Mięso to główne źródło białka o wysokiej wartości odżywczej oraz dobrze przyswajalnego żelaza. Zalecane są chude gatunki mięsa, jak drób, wołowina, cielęcina, chuda wieprzowina, królik. Mięso drobiowe powinno być spożywane zawsze bez skóry. Chude mięso czerwone, w tym wędliny wysokogatunkowe, powinny być spożywane nie częściej niż dwa, trzy razy w tygodniu. W diecie należy uwzględnić też jaja i rośliny strączkowe, które są źródłem białka roślinnego. Ryby (szczególnie tłuste ryby morskie) dostarczają „dobrych” wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3 oraz jodu. Ryby należy podawać 1-2 razy w tygodniu zamiast mięsa.
Tłuszcze są źródłem energii, która jest niezbędna w okresie intensywnego rozwoju. Stanowią ważny element strukturalny błon komórkowych. Długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe są niezbędne do rozwoju tak ważnych organów jak mózg i siatkówka oka. Posiłki powinny być przygotowywane z udziałem tłuszczów roślinnych (najlepiej oleju rzepakowego, lnianego lub oliwy z oliwek), z ograniczeniem tłuszczu zwierzęcego. Tłuszcze roślinne dostarczają niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), witamin A, D, E, K i energii. Do smarowania pieczywa należy używać dobrej jakości masła, ewentualnie tzw. miękkiej margaryny roślinnej. Warto urozmaicić dietę o siemię lniane, orzechy, pestki czy nasiona chia.
Płyny są niezbędnym komponentem prawidłowej diety. Dlatego zaleca się, aby codziennie wypijać minimum 1,5-2,5l płynów. Przede wszystkim powinna to być czysta woda, która m.in. bierze udział u trawieniu, dystrybucji składników odżywczych do wszystkich komórek organizmu, oczyszczaniu organizmu
i termoregulacji. Można również spożywać słabe herbaty (ziołowe, zielona, biała, czarna), czy kawę zbożową bez cukru, w minimalnych ilościach świeże soki 100% z owoców i warzyw. Nie zaleca się picia „kolorowych” napoi gazowanych słodzonych cukrem (cola, oranżady, napoje owocowe i energetyzujące). Kawa pita w umiarkowanej ilości (nie więcej niż 360mg kofeiny na dobę) nie wykazuje negatywnego wpływu na płodność. Prawidłowe nawodnienie przed ciążą zapewnia prawidłowy przebieg procesów metabolicznych, przetwarzanie hormonów i może zmniejszyć ryzyko wystąpienie niepowściągliwych wymiotów.
Posiłki należy komponować zgodnie z zasadą „zdrowego talerzyka, która zakłada, że ½ talerza powinny stanowić warzywa i owoce, ¼ dodatek białkowy (mięso, ryba, ser, strączki), a ¼ dodatek skrobiowy (ziemniaki, kasza, pieczywo, makaron). Do każdego posiłku należy również dodać 1 porcję tłuszczu roślinnego (olej, oliwa, orzechy, pestki, awokado) i nie zapominać o płynach.
Forma posiłków i sposób przyrządzania potraw ma duże znaczenie. Warzywa i owoce najlepiej spożywać na surowo. Warzywa należy gotować al dente lub dusić, z dodatkiem niewielkiej ilości oleju roślinnego (olej rzepakowy, oliwa z oliwek), by poprawiać wchłanialność witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Kiszonki korzystnie wpływają na florę jelitowa przewodu pokarmowego. Zalecane techniki kulinarne do obróbki mięsi i ryb to gotowanie na parze i w niewielkiej ilości wody, soli i tłuszczu, duszenie bez wcześniejszego obsmażania lub na niewielkiej ilości tłuszczu, grillowanie, pieczenie w foli, rękawie, pergaminie czy naczyniach żaroodpornych. Smażenie nie jest zalecane. Do obróbki termicznej wskazane jest stosowanie oliwy z oliwek i oleju rzepakowego, a jako dodatek do surówek i sałatek na zimno olej lniany. Dobrze jest ograniczyć spożycie soli i częściowo zastąpić ją naturalnymi przyprawami i ziołami.
Czytanie etykiet produktów spożywczych jest bardzo ważne. Należy wybierać produkty naturalne i jak najmniej przetworzone. Stosować zasadę ‘im krótszy skład, tym lepiej’.

Kontrola masy ciała jest ważnym elementem postępowania w leczeniu i profilaktyce nadwagi i otyłości, cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych. Prostą metodą oceny prawidłowości masy ciała jest wskaźnik BMI (Body Mass Index), który określa stosunek masy ciała do wzrostu, oblicza się go ze wzoru:

BMI = masa ciała (kg)/wzrost (m²)

Klasyfikacja BMI:

<18,5

18,5–24, 9
25,0–29,9

30,0–34,9

35,0–39,9

≥40

niedowaga

prawidłowa masa ciała

nadwaga

I° otyłości

II° otyłości

III° otyłości

Ryzyko zaburzeń płodności, problemów w czasie ciąży i podczas porodu jest znacznie wyższe u osób
z nadwagą, otyłością i niedowagą, poprzez niekorzystny wpływ na gospodarkę hormonalną na różnych etapach procesu rozrodczego.

Aktywność fizyczna jest integralną częścią zdrowego stylu życia. Pomaga w redukcji masy ciała, a za sprawą hormonów szczęścia (produkowanych podczas aktywności ruchowej) działa pozytywnie na samopoczucie, zwiększa zasoby energii w ciągu dnia i lepszą regenerację podczas snu. Towarzystwa naukowe z zakresu ochrony zdrowia zachęcają do codziennej aktywności fizycznej. Wykonywany trening powinien być bezpieczny, uwzględniać przeciwwskazania, być dopasowany do indywidualnych potrzeb, możliwości i sprawiać przyjemność. Umiarkowane ćwiczenia mają korzystny wpływ na elastyczność stawów i układ kostno-mięśniowy. Trening oprócz poprawy wydolności i wzmocnienia organizmu pomaga w redukcji stresu i odprężeniu całego ciała (ćwiczenia oddechowe, trening uważności, rozciąganie). Zalecanie formy aktywności ruchowej: pływanie, różne odmiany zajęć fitness typu cardio, taniec, pilates, truchtanie, spacery, nordic walking. Warto również zwiększyć aktywność w codziennych czynnościach: schody zamiast windy czy spacer/przejażdżka rowerowa do sklepu zamiast jazdy samochodem.
Kompleksowe badania kontrolne, planując ciąże należy wykonać komplet badań i skonsultować wyniki ze specjalistami. Już przed planowaną ciążą należy wybrać zaufanego ginekologa i przeprowadzić niezbędne badania/pomiary (m.in.: cytologia, USG dróg rodnych, pomiar ciśnienia, badanie krwi). Skonsultować z nim leczenie, w przypadku chorób przewlekłych i zalecane szczepienia. Wskazana jest wizyta u stomatologa, wyleczyć ubytki i stan zapalny, gdyż higiena i zdrowie jamy ustnej zmniejsza ryzyko komplikacji w czasie ciąży i przedwczesnego porodu. Towarzystwa naukowe rekomendują konsultację z endokrynologiem, w kierunku zaburzeń czynności tarczycy (zbadanie poziomu TSH) i w razie potrzeby wdrożenie leczenia. Badanie ogólne powinien przeprowadzić również partner (morfologia, badanie moczu, w kierunki kiły i HIV).
Dieta o niskim IG i ŁG pomoże unormować stężenie glukozy i insuliny we krwi, poprawić wrażliwość tkanek na insulinę, zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań, w tym: cukrzycy, otyłości i chorób układu sercowo- naczyniowego.

Dieta o niskim IG i ŁG pomoże unormować stężenie glukozy i insuliny we krwi, poprawić wrażliwość tkanek na insulinę, zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań, w tym: cukrzycy, otyłości i chorób układu sercowo- naczyniowego.

Indeks glikemiczny…co to jest i do czego służy?

Indeks glikemicznym (IG)- to wskaźnik, który obrazuje w jakim stopniu wzrasta stężenie glukozy we krwi po spożyciu porcji produktu zawierającego węglowodany przyswajalnew porównaniu do wzrostu stężenia glukozy we krwi po spożyciu glukozy. IG znajduje zastosowanie tylko w przypadku produktów zawierających węglowodany (białka i tłuszcze nieznacznie wpływają na poziom glukozy we krwi). Według IG klasyfikuje się produkty żywnościowe, na podstawie ich wpływu, na poziom glukozy we krwi w ciągu 120-180 minut po konsumpcji.

IG glukozy = 100
Indeks glikemiczny (IG)

IG<50 = produkty o niskim IG
(te należy wybierać przy układaniu codziennego jadłospisu)
IG 55–69 = produkty o średnim IG (wybieramy je od czasu do czasu)
IG >70 = produktu o wysokim IG (jemy sporadycznie)

Jakie produkty są źródłem węglowodanów?

Produkty, które zawierają węglowodany to głównie: glukoza, miód, cukier, słodycze, dżemy, produkty zbożowe (pieczywo, kasze, makarony, ryż, płatki), ziemniaki, nasiona roślin strączkowych, owoce, warzywa, orzechy, ziarna, pestki, mleko, jogurty, kefiry, sery białe, maślanka.

Indeks glikemiczny potraw można modulować…jak?

Gotowanie na parze, al dente i w niewielkiej ilości wody zapewnia mniejszy stopień rozgotowania, a tym samym niższy IG;
Suszenie i pieczenie produktów sprawia, że ich IG niższy;
Mrożenie produktów obniża ich IG (np. chleba);
Obecność białka w potrawach z dodatkiem węglowodanów, pogarsza strawność skrobi, co skutkuje obniżeniem IG posiłku (konsumpcja ryżu z dodatkiem kurczaka);
Obecność tłuszczu opóźnia opróżnianie żołądka i wchłanianie węglowodanów w jelicie cienkim (np. dodanie awokado do kromki chleba obniża IG);
Obecność kwasów organicznych w produktach fermentowanych (jogurty, kefiry) obniża IG;
Obecność błonnika, szczególnie frakcji rozpuszczalnej, obniża wchłanianie glukozy w jelitach przez co obniża IG produktów węglowodanowych;
Obecność skrobi opornej (frakcja węglowodanów złożonych, która znajduje się w niedojrzałych bananach i ścianach komórkowych roślin; powstaje w ugotowanych i schłodzonych produktach skrobiowych- ziemniakach, strączkach, kaszach i makaronach, czerstwym pieczywie) działa częściowo jak błonnik, wpływa korzystnie na mikrobiotę jelitową (stanowi pożywkę dla bakterii jelitowych) i obniża IG produktów;
Chłodzenie i odgrzewanie, wcześniejsze ugotowanie produktów węglowodanowych (ryż, kasze, makarony) i nasion roślin strączkowych,
a następnie schłodzenie w lodówce obniża ich IG, a powtórne podgrzewanie nie powoduje już podwyższenia;
Wielkość cząsteczki, rozdrobnione produkty (mielone, przetarte, zmiksowane) mają wyższy IG, gdyż łatwiej ulegają trawieniu. Najlepiej wybierać nieprzetworzone produkty, np. całe ziarna zbóż, owoce zamiast soków czy koktajli;
Przechowywanie warzyw korzeniowych i bulwiastych, zbyt długie przechowywanie warzyw podwyższa IG (młode ziemniaki mają niższy IG niż stare);
Stopień dojrzałości owoców, skrobia zawarta w mniej dojrzałych owocach (jabłkach, bananach) ma mniejszą strawność i IG tych owoców też niższy;

Indeks glikemiczny jest wskaźnikiem umownym, który nie bierze pod uwagę ilości spożywanego produktu, która ma istotne znaczenie. Całkiem inna będzie odpowiedź organizmu (wzrost stężenia glukozy i insuliny we krwi) po spożyciu 100 g produktu i po spożyciu 500 g tego samego produktu. Dlatego osoby, które mają problemy z gospodarką węglowodanową, komponując posiłki powinny uwzględniać również ładunek glikemiczny.

Co to jest ładunek glikemiczny?

Ładunek glikemiczny- to wskaźnik wzrostu stężenia glukozy we krwi po spożyciu węglowodanów w określonej porcji produktu. Uwzględnia on nie tylko ilość węglowodanów, ale też szybkość ich wchłaniania się, czyli indeks glikemiczny (IG).

ŁG = (IG x liczba węglowodanów w gramach) : 100

Uwzględniając ładunek glikemiczny (ŁG), produkty spożywcze dzielimy na:

produkty o niskim ŁG, czyli poniżej 10,
produkty o średnim ŁG, jeśli wskaźnik mieści się w przedziale 11-19,
produkty o wysokim ŁG – powyżej 20.

Jak to działa w praktyce?

bułka maślana, IG = 85, węglowodany = 55 g w porcji ok. 90g (sztuka)
gotowana marchew, IG = 85, węglowodany = 7 g w porcji ok. 150g.
ŁG wynosi: bułka maślana: 85 x 55 : 100 = 47, gotowana marchew: 85 x 7 : 100 = 6.

Najlepiej wybierać posiłki o niskim i średnim ŁG, natomiast te z wysokim ŁG spożywać okazjonalnie.

Produkty, które należy WYBIERAĆ:

warzywa i owoce – w różnych kolorach, najlepiej surowe i świeże;
produkty zbożowe pełnoziarniste: mąki z pełnego ziarna (typ 1850 i 2000), otręby zbożowe, płatki owsiane, orkiszowe, gryczane, kasze gruboziarniste (gryczana, jęczmienna pęczak, komosa ryżowa), ryż brązowy, pieczywo żytnie na zakwasie, razowe;
nabiał o obniżonej zawartości tłuszczu: ser twarogowy, jogurt naturalny, kefir, zsiadłe mleko, maślanka) i jaja;
mięso: królik, kurczak, indyk, cielęcina, wołowina i chuda wieprzowina (schab, szynka)
świeże/mrożone tłuste morskie ryby: łosoś, tuńczyk, makrela, śledź;
świeże/mrożone chude ryby: dorsz, pstrąg, mintaj, miruna;.
nasiona roślin strączkowych: groch, fasola, ciecierzyca i soczewica;
tłuszcze roślinne: do obróbki termicznej- olej rzepakowy, na zimno: olej lniany, oliwa z oliwek; awokado; orzechy, nasiona, pestki (różne rodzaje);
przyprawy ziołowe: imbir, cynamon cejloński, goździki, kurkuma, szafran, rozmaryn, gałka muszkatołowa, pieprz chili cayenne, oregano;
naturalne substancje słodzące: stewia, ksylitol, erytrol;

Produkty, których należy UNIKAĆ:

produkty zbożowe z białej mąki pszennej, jasne pieczywo, makarony, drobne kasze (manna, kuskus, kukurydziana),
tłuszcze pochodzenia zwierzęcego (boczek, smalec, śmietana), wędliny sklepowe i przetwory mięsne z dodatkiem konserwantów (parówki, pasztety);
przyprawy z dużą zawartością soli i glutaminianem sodu (Vegeta, maggi, kucharek);
potrawy typu fast-food (frytki, pizza, hamburger, kebab, zapiekanka, hot-dog)
i słone przekąski (paluszki, chipsy, krakersy);
produkty przetworzone z dodatkiem tłuszczy trans (majonez, margaryny utwardzane, sosy i zupy instant, ciastka, wyroby cukiernicze);
słodycze (cukierki, ciasta, ciastka, batony, czekolady);
słodkie napoje z dodatkiem cukru (oranżady, napoje energetyczne, syropy owocowe, napoje owocowe);
alkohol (dozwolone jest spożywanie 1 lampki czerwonego, wytrawnego wina raz w tygodniu);

Wartość energetyczna wybranych alkoholi

ALKOHOL	ILOŚĆ (ml)	WARTOŚĆ ENERGETYCZNA (kcal)
wódka czysta	50	110
wódka kolorowa	50	130
koniak	50	160
whisky	50	108
białe wino wytrawne	120	80
białe wino półwytrawne	120	90
białe wino słodkie	120	110
czerwone wino wytrawne	120	80
czerwone wino półwytrawne	120	92
czerwone wino słodkie	120	115
piwo jasne	330	250
piwo ciemne	330	230

Lista SUPERDOODS dla płodności

Produkty z listy powinny być częścią diety propłodnościowej, aby dobrze odżywić organizm, zachować równowagę hormonalną, wspomóc produkcję nasienia i poprawić jakość komórek jajowych.

Płatki amarantusowe i gryczane- Fe, Zn, witaminy z gr. B i błonnik;
Soczewica i fasole- białko roślinne, Se, omega-3, Zn, Fe, cholina, witaminy z gr. B i błonnik;
Zarodki pszenne i olej z zarodków- witamina E i Q10;
Papryka- witamina C, A i błonnik;
Owoce goi- antyoksydanty;
Jarmuż, szpinak, brokuły- kwas foliwoy, Mg, Fe, witamina B6, E, Q10;
Łosoś, sardynki, szprotki- białko, omega-3, wapń, witamina D;
Ostrygi, małże, owoce morza, kawior- omega-3, witamina D, B12, Zn, Se, Q10;
Imbir- antyoksydanty, Zn, Mg;
Kakao naturalne- Mg, Fe, Zn, nienasycone kwasy tłuszczowe, flawonoidy;
Jaja- witamina D, B12, cholina, białko;
Owoce jagodowe- antyoksydanty, błonnik, flawonoidy, witamina C;
Młody jęczmień- witamina E, antyoksydanty, Fe, flawonoidy;
Orzechy i nasiona- omega-3, Zn, witamina E, białko;